Stress maakt Dik
Vorige week was er in het nieuws dat er een verband is tussen stress en overgewicht bij kinderen. Eerder is er al aangetoond dat dit ook bij volwassen zo werkt. Maar hoe zit dit nu precies? Vroeger hadden ze de wijsheid en daarmee het gezegde al: Maak je niet dik!
Het fysieke effect van stress
Als je stress ervaart maken jouw bijnieren de stress-hormonen adrenaline en cortisol aan. Deze fysieke reactie op stress is in de evolutie ontstaan doordat we in de oertijd moesten vluchten voor gevaar. Deze reactie op ‘gevaar’ zit nog steeds in ons lichaam. Het hangt echter per persoon en van de situatie af in hoeverre prikkels/situaties als ‘gevaar’ worden aangemerkt.
Door de aanmaak van adrenaline en cortisol in het lichaam verhoogt de bloedsuikerspiegel en worden je spieren vlucht-klaar gemaakt zodat je ook daadwerkelijk weg kunt rennen bij gevaar. Daarnaast werkt cortisol ontstekingsremmend, mocht je gewond raken in deze vlucht.
Gebruiksaanwijzing
Dit automatische stress-reactiemechanisme heeft in de oertijd zijn doel gediend maar nu moeten we opnieuw onze gebruiksaanwijzing vinden. In de oertijd was het namelijk simpel: vluchten of opgegeten worden. En wanneer het gevaar geweken was; uitrusten en bijkomen opdat je opnieuw kunt vluchten mocht dat nodig zijn.
Nu herkennen we ‘het gevaar’ niet meer. We zien en voelen niet meer dat we het nodig hebben om uit te rusten en gaan met z’n allen maar door en door.
Dit lijkt mij een duidelijk verhaal maar hoe komt het dan dat je dik kunt worden van stress? Mijn gedachtegang in eerste instantie was dat je juist afvalt wanneer je lichaam constant in de vlucht-klaar stand staat. Dit steekt echter anders in elkaar:
Twee redenen waarom je dik wordt van stress
1. Het effect van cortisol op je stofwisseling
De cortisol zorgt ervoor dat je lichaam in een alerte toestand komt. Dus bij voortdurende stress staat jouw lichaam constant ‘aan’. Alle aandacht en focus richt je hierdoor automatisch op het gevaar en alle andere lichaamseigen processen worden secundair. Zo ook je stofwisseling.
Minder eten lost het ‘probleem’ van het effect van cortisol op je lichaam dus niet op. Mijns inziens zou minder eten juist averechts kunnen hebben omdat je lichaam dan in de overlevingsstand komt en alles wat je binnenkrijgt opslaat in vet.
2. Bijnieruitputting & gewichtsschommelingen
Zoals gezegd maken jouw bijnieren cortisol aan als je stress ervaart. Zolang je bijnieren goed werken is er nog niet zoveel aan de hand. Maar vaak zien we dat de bijnieren uitgeput raken omdat je letterlijk teveel van jouw lichaam hebt gevraagd. Je hebt hierdoor zoveel stress-hormonen aangemaakt dat de bijnieren uitgeput raken. Je lichaam krijgt hierdoor moeite om je bloedsuikerspiegel op pijl te houden en dit heeft zijn effecten op jouw eetlust en jouw energie.
Tekenen van bijnieruitputting
Je kunt bijnieruitputting vrij goed herkennen aan de volgende klachten*:
– Schommelende bloedsuikerspiegel
– Zin in suiker en/of zout
– Meer eten
– Vermoeidheid en moeite je bed uit te komen
– Toename van ontstekingen
– Toename van voedsel intoleranties en allergieën
– Duizeligheid door een lage bloedsuiker
– Geen zin en/of sombere gevoelens
*Dit betekent overigens niet dat wanneer je deze klachten ervaart ook daadwerkelijk bijnieruitputting hebt, het kan ook een andere oorzaak hebben dus ik raad je aan altijd even naar de dokter te gaan. Vrij vertaald naar: de Hormoonfactor.
Het onderling versterkend effect van deze klachten
Deze klachten beschouwend, vallen mij ook een paar onderlinge verbanden op:
Wat ik vaak zie is dat mensen meer (en slechter) gaan eten wanneer ze vermoeid zijn: Te moe om te koken en goed voor zichzelf te zorgen, leidt tot een negatieve vicieuze cirkel. Dit in plaats van de rust te nemen, die ze eigenlijk zo hard nodig hebben.
Een andere variatie op dit thema, is dat mensen gaan eten in plaats van (water) te drinken als ze dorst hebben. De initiële signalen van het lichaam worden in beide gevallen verkeerd geïnterpreteerd.
Daarnaast heeft vermoeidheid heeft ook een negatief effect op je gemoedstoestand. Wanneer de stress je letterlijk uit je slaap houdt (en dit heb ik vaak gezien bij mij klanten) is het punt hier dat mensen pas aan de bel gaan trekken.
Nog meer signalen
Het is dus belangrijk dat je de klachten bij jezelf herkent en maatregelen neemt wanneer jouw klachten je functioneren en je humeur beïnvloeden.
Herken je je hierin:
Lukt het je niet op te stoppen met je zorgen te maken?
Lukt het je niet om überhaupt je eigen stopknop te vinden?
Ga je maar door terwijl je het eigenlijk anders wilt?
Krijg je klachten van vrienden of je partner omdat je er nooit meer bent?
Kan je niet meer tot rust komen?
Trek dan aan de bel want ik kan je helpen je rust weer te vinden en weer te kunnen genieten van de dingen die je doet.
Klik hier onder om een gratis persoonlijk adviesgesprek in te plannen:
Slapen en burn-out - Kirsten Nelis Burn Out Coach
op 16 Mar 2017